Alevi erkânlarında geçen bazı kavramlar ve manaları…

Alevi erkânlarında geçen bazı kavramlar ve manaları…
Alevi erkânlarında geçen kavramlar, hem inançsal hem de toplumsal yapının temel taşlarıdır. Bu kavramlar Alevi geleneğinin ahlaki, ruhsal, ritüel ve toplumsal boyutlarını açıklar. 

* Edep Erkân Sükut-u lisan mümine nişan kavramının anlamı…
Bu ifade, Alevi cem erkânında usule uygun, kendini bilme, dilini tutma, yol erkanına uyumlu davranmak ve uyum sağlamak anlamında geçerli olan temel bir ahlaki/edebi ilkedir. 

* Rızalık kavramının anlamı…
Rızalık kavramı, Alevi inancı ve yaşam felsefesi içinde temel ilke konumundadır. Bireysel ve toplumsal olarak, bir vicdan, ahlak ve adalet ilkesi olarak yaşatılmaktadır. 

Rıza kabul etme, hoşnut kalma, gönülden razı geleme ve Rızalık ise, birbirinden gönülden razı olma, içtenlikle helalleşme manalarına gelir. 

Diğer bir deyimle Alevi inancında kulun Allah’a yaklaşması, ancak rızalık ve razılıkla mümkündür. Cem erkânında canlara, „Birbirinize rızanız var mı?“ deyimi rızalık ile rızalığa göndermedir. Dolayısıyla Rıza makamı, sabırdan sonra gelen yüksek bir ahlaki/Edebi ve manevi mertebedir.  

Özetle-rsek…
Bireysel olarak, gönülden razı olmak ve hakkına razı gelmektir.
Toplumsal olarak, kimsenin hakkını yememek ve helalleşmektir.
Inançsal olarak, Allah‘a ulaşmanın yolu, kul hakkına girmemekten geçer.

* Marifete canlar! kavramının anlamı…
Marifete Canlar ifadesi sadece görünenle yetinmeyin, Hakikatin sırrına erin ve içsel bilgiye ulaşın anlamındadır. Yani gönülden kulak verin, dışa değil içe yönelin buyrulmaktadır.

* Cem mühürleme, kavramının anlamı…
Cemde olan cemde kalır disturuyla, içerdeki dışarıya ve dışardaki içeriye taşınmaz. Amaç Cem erkanında bulunan ehli canların maneviyatına yönelmek, içsel birliğe ve ruhani güce ulaşmayı sağlamaktır. 

* Dara durmak, kavramının anlamı…
Kişinin kendini özünü Hakk meydanında, Pir huzurunda ve toplumun şahitliğinde kendi özünü yargıya açmasıdır. Diğer bir deyimle içsel yüzleşme, arınma, paklanma, Hakk ile hakikate yönelme ve yol kardeşleriyle yüzleşmektir. 

* Allah Eyvallah, kavramının anlamı…
Kişinin yaşadığı bir duruma, karşılaştığı bir olaya veya kendi nasibine gönülden razı olduğunu ve Allah’a teslimiyet gösterdiğini ifade eder. Dolayısıyla teslimiyeti, razı olduğunu ve gönül huzurunu ifade eder.

* Cem erkânında rıza lokması, kavramının anlamı…
Cem erkânında ya da bireysel olarak, toplumsal birlik ve rızaya dayalı şekilde, Allah için ve Ehli Canlar adına verilen; paylaşma ve helalleşme bilinciyle dağıtılan, manevi anlamda kutsal bir lokmadır. 

Dolayısıyla gönüllülük ve karşılıklı rıza temelinde olması gerektiğini ifade eder. Yani zorla değil, gönülden gelerek; Helal kazançla hazırlanır, toplumun ortak malı olur, gülbenk eşliğinde ikram edilir ve bu vesileyle birlik ile beraberlik pekiştirilir.”
 
* Cemevinin kapısına niyaz olmak, kavramının anlamı…
Yola ve yolun erkânına gönülden bağlanmak, edep ile yönelmek ve hizmetkârlığa hazır olduğunu beyan etmektir. Yani edep sahibi bir duruşu, yola ile yol kardeşlerine saygıyı, aynı zamanda yola tam bir teslimiyet ve gönülden katılım iradesini ifade eder. 

Dolayısıyla bireyin, Alevi inancında yola ve erkâna gönülden bağlılığını ifade etmesidir. Bu eylem, yalnızca fiziksel bir yöneliş değil; aynı zamanda edep, saygı ve içten bir teslimiyetle yola hizmetkar olmaya hazır olunduğunun manevi bir beyanıdır. Bu yönüyle niyaz, inancın özündeki rızalık, tevazu ve toplumsal sorumluluk ilkelerini yansıtır.

* Kapının eşigine basmamak, kavramının anlamı…
Kapı, Alevilikte yalnızca fiziksel bir geçiş noktası değil; aynı zamanda yolun başlangıcı ve inanca manevî anlamda girişin simgesi olarak kabul edilir. Kapının eşiği ise, madde âlemi ile manevî âlem arasındaki sınır çizgisi olarak görülür. Bu nedenle, eşiğe basmak bu farkı gözetmemek ve kutsal mekâna karşı edebe aykırı bir tutum sergilemek anlamına gelir. 

Dolayısıyla kapı, yolun ve erkânın girişidir. Yani hakikat kapısıdır. Eşik ise, madde ile manevi alemin sınırını sembolize ettiği için kutsaldır. Eşiğe basmamak saygı, edep, teslimiyet ve bilinç sahibi olmanın bir göstergesidir.

* Özünü dara çekmek, kavramının anlamı…
Kişinin kendi iç dünyasında, Hakk ve vicdan huzurunda nefsin gölgesinden sıyrılarak niyetini, nefsini, sözünü ve davranışını sorgulaması; Doğru yolda olup olmadığını yoklayıp anlamaya çalışmasıdır. Dolayısıyla cem erkânında yapılan, özünü kötülüklerden ve kötü alışkanlıklardan arındırıp paklamaktır; yani manivi anlamda içsel arınmadır.

* Destur kavramının anlamı…
Bir kişiye herhangi bir konuda hizmet alabilmesi için görev, sorumluluk ya da yetki verilmesi veya bu konuda müsade edilmesi, o kişiye izin veya yetki verilmesi anlamına gelir.

* Huu Erenler, kavramının anlamı…
Allah’a yönelmiş, gönül ehli insanları Allah’ın adıyla bir selam, bir niyaz ifadesidir. Huu sıfatı, Allah’ın sıfatlarından biridir.

* Himet eyleyin, kavramının anlamı…
Hakk dostlarından manevi yardım, ruhani destek, haline dua etmeyi, yardımcı olmayı dilemektir.

* Her nesnenin bir Hikmet var kavramının anlamı…
Kainatta gördüğümüz, karşılaştığımız veya yaşadığımız tüm nesnelerin arkasında bir ilahi sebep, bir anlam, bir gaye, bir sır, bir hikmet var anlamındadır.

* Cem erkanında, uygulanan on iki hizmetin anlamları…
Alevi inancında, Ehli Canlarla yapılan ibadet ritüellerine “Cem erkanı” denir.
Cem erkanı sadece bir ibadet hali değil, aynı zamanda bir eğitim, toplumsal denge, manevi terbiye ve ilim-irfanla irşad olma sürecidir. Bu erkanda, On Iki Imamları temsilen on iki temel hizmet görevi yerine getirilir.  

* Muhabbette, kısas ve hisset kavramlarının anlamları…
Gönül meclisinde, ehli canlarla gönül birliği sağlayarak yapılan manevi paylaşım halidir.
Muhabbet, gönülden Hakk’a ve canlara yönelmiş ilahi aşk, birlik ve sohbet halidir.
Kısas, Hakkaniyetle yapılan içsel ve toplumsal muhasebe; arınma ve denge aracıdır.
Hisset ise, gönülle sezmek, manevi algıyla hakikate yönelmek ve kalp gözüyle idrak etmektir.

* El Ele El Hakka kavramının anlamı…
El ele el Hakk’a ifadesi, Alevi yolunun özünü ve ruhunu yansıtan temel bir ilkedir. Hem toplumsal dayanışmayı, ahlakı ve hem de bireysel manevi irşadı, yani manevi anlamda Hakk’a ulaşma yolculuğunu ifade eder. 

Diğer bir deyimle birlik ve dayanışma içinde, bireysel çıkarlardan sıyrılarak, hep birlikte ilahi hedefe, hidayete ve Allah’a doğru yürümeyi temsil eder.

* Sizi size sizi özünüze ve özünüzü de Hakk‘a teslim ediyoruz kavramının anlamı…
Bu ifade, Mürşid ile Pirin talibe verdiği ruhani bir yönlendirmedir. Yolculuğun başlangıcında talibin kendisini tanıması, kalbini arındırması ve Allah’a kalben, ruhen teslimiyete ulaşması gerektiğini buyurmaktadır.

Bazı sorular…
* Rıza Şehri nedir, nasıl içine girilir ve orada nasıl yaşanır?
* Insan-i Kamil, nasıl olunur ve Arif’i Billah manası nedir?
* Tevella, Teberra Temana ve Tecella deyince ne anlıyoruz?
* Cem erkanlarında, Tevhid ve Mersiye okunduğunda, neden iki eller dizlere vurulur?
* Cem erkanında, Post‘a oturmak, ne anlama geliyor?
* Ibedet erkanında, maddiyat ne anlam taşır?
* Hakk için yapılan manevi hizmetlerde, madiyattın hükmü nedir?
* Hakkullah, nefes hakkı. gençlere okuma desteği, eğitim ve ilim konusunda destek sunmak, rıza lokması vermek, bağışta bulunmak, her konuda gücümüzce gerekli yardım desteğini sunmak, sponsorluk etmek, vs. Hakk katında karşılığı nedir? 

Ehli Beyt yazarı ve Seyyid Seyfeddin Ocağı evlatlarından,
=Seyyid Hakkı Azak=